Intentie vs. Gedrag

juni 27, 2022

Waarom handel je zoals je handelt?

Waarom handelen wij eigenlijk zoals wij handelen? Heel simpel: Wij zijn ook maar gewoon mensen. Natuurlijk zijn wij mensen met allemaal een eigen verhaal, een eigen achtergrond, een eigen opvoeding en eigen normen en waarden. In deze blog wil ik jullie meenemen in waarom mensen op een bepaalde manier reageren en dat er zoveel meer speelt dan alleen een ‘’reactie’’ of een bepaald ‘’gedrag’’. Hier komt een stukje TA bij kijken. TA staat voor Transactuele Analyse. De onderliggende theorie is om terug te gaan naar je gezin van herkomst. Daarnaast heb je ook nog je intenties en je gedrag. Hoe wil je daadwerkelijk reageren in vergelijking met hoe het overkomt en waar dit vandaan komt.

Intensie vs. Gedrag

Wanneer handel je nou uit intentie en wanneer handel je uit gedrag? Vaak beoordelen wij onszelf op intentie, wat natuurlijk heel normaal is. Dus echt dat gevoel van binnen hoe we het liefst willen handelen en waar onze voorkeur naar uit gaat.

Ons gedrag is wat we daadwerkelijk laten zien en wat ook zichtbaar is voor anderen. Dit is ook hoe jouw omgeving jou waarneemt. Dit wil zeggen dat in de praktijk je intenties niet altijd overeenkomen met je gedrag.

Even een voorbeeld:

Je probeert iemand te helpen met een probleem en je geeft advies. Dit betekent dat je intenties oprecht zijn omdat je een oplossing probeert te vinden om deze persoon te helpen. Echter komen de woorden er verkeerd uit: Je bent heel direct en op deze manier ervaren anderen jouw gedrag als hard of gemeen, terwijl het nooit je bedoeling is geweest om op deze manier over te komen. Dit is dus hoe jouw omgeving jou waarneemt.

Elke dag neem je 3 verschillende rollen aan

Als jouw intenties niet overeenkomen met je gedrag betekent dit dat er werk aan de winkel is. Waar komt dit gedrag vandaan? Waarom ben je dan zo direct? Om je hier in mee te nemen leg ik je in het kort de basis van TA (Trans actuele Analyse) uit:

Dagelijks bevinden wij ons ‘’onbewust’’ in 3 verschillende rollen:

De ouder rol
De volwassen rol
De kind rol

De ouder rol: Meestal is dit het gedrag, de cultuur, de opvoeding en normen en waarden die je vanuit je ouders (gezin) hebt meegekregen.

De volwassen rol: Het gedrag wat je nu in het heden vertoont en wat meestal ook zonder oordeel is.

De kind rol: Het gedrag wat herhaald hoe je als kind reageerde. Meestal is dit met gedachtes en emoties die je als kind hebt ontwikkeld.

Had jij een kritische of voedende ouder?

Binnen de ouderrol heb je nog 2 rollen waar je jezelf in kan bevinden:
De kritische ouder: De ouder die kritisch is, grenzen stelt en eisen stelt.
Een voorbeeld hiervan is: Je komt thuis met je rapport en staat voor wiskunde een 8. De kritische ouder reageert met ‘’waarom heb jij een 8 en geen 10 voor wiskunde?’’. Dit is de ouder die dus altijd met het spreekwoordelijke vingertje wijst.

De voedende ouder: De ouder die beschermend en zorgzaam is (soms zelfs betuttelend).

Een voorbeeld hiervan is: Wat goed, een 8 voor wiskunde!! Vanavond hoef je de afwas niet te doen, dat doe ik wel! Dit is de ouder die jou graag vertroeteld.

Ben je een gehoorzaam of rebels kind?

De kind rol heeft ook 2 verschillende rollen waarin je jezelf kan bevinden. Dit is het ‘’aangepaste kind’’ en het ‘’vrije kind’’ (oftewel het rebelse kind).
Het aangepaste kind is iemand die gehoorzaam is, altijd positief is en geduldig is. Dit kind is vaak ook erg afhankelijk.

Vervolgens heb je het vrije kind (het woord zegt het eigenlijk al): Iemand die creatief is en waarde hecht aan een eigen mening en regels. Dit kind doet waar hij/zij zichzelf het lekkerst bij voelt en kan koppig overkomen.

Actie reactie gedrag

De rollen van de voedende en de kritische ouder nemen wij onbewust over omdat we niet beter weten. Dit is een reactie die wij kennen vanuit de opvoeding en beschouwd kan worden als aangeleerd gedrag. Wij als mensen wisselen continu van rollen. Soms wisselen we meerdere malen van positie op basis van onze gesprekspartner. Dit komt omdat gesprekken en mensen een bepaald gevoel bij ons triggeren. Dit betekend dat je soms de voedende ouder bent die graag een collega helpt met zijn of haar werkzaamheden. Aan de andere kant val je soms in de rol van het rebelse kind.

Dit komt omdat het gesprek en de persoon tegenover je een bepaald gevoel bij je oproept. Hier kan je vervolgens heel emotioneel op reageren door bijvoorbeeld in tranen uit te barsten of juist door heel boos en agressief te reageren. De volwassen rol is dan ook de meest gezonde rol om aan te nemen. Omdat je vanuit deze rol handelt op bijvoorbeeld feiten en niet direct met emotie en gevoel reageert. In de volwassen rol ben je zodanig ontwikkeld dat je bewust bent van wat je zegt en voelt.

Wij zijn gewoon mensen

We doen dus wat we doen, omdat we “gewoon” mensen zijn. Mensen met een verhaal én mensen met een achtergrond. Het gaat niet alleen over hoe we met elkaar communiceren, maar ook hoe we met elkaar omgaan. Wees je bewust van je gesprekspartner en probeer je meer in diegene te verdiepen. Zo volgt er vanzelf meer toenadering. Als we de mens leren begrijpen, dan begrijpen we elkaar.

Wil jij een uitgebreide beschrijving rondom de Transactuele Analyse, meer inzicht in jouw communicatiestijl en jouw why? Bekijk dan even ons trainingsaanbod of neem contact met ons op.